Mestre Dilaho woont in Amerika en traint al 30 jaar capoeira. Toch had capoeira hem niet vanaf het eerste moment overtuigd. Je ontdekt hier zijn verhaal.
Hoe ben je begonnen met capoeira?
"Ik kwam al heel vroeg in contact met capoeira. Heel veel jeugdvrienden deden capoeira. Ze woonden in dezelfde straat als Mestre Luiz Medicina en ik zag hen altijd trainen wanneer ik naar school ging. Toen deed ik nog geen capoeira, wel voetbal.
Ik kwam opnieuw in contact met capoeira in 1985 toen ik in Salvador woonde. Ik was een surfer en leefde om te surfen. Op een dag vroeg mijn neef om te komen kijken terwijl hij capoeira trainde met Mestre Falcao. Ik vond het heel cool, maar ook wat 'hard'. Het was niet wat ik wou doen.
In hetzelfde jaar ging ik terug naar Itabuna toen een van mijn vrienden (Dinho) capoeirales aan het geven was naast mijn huis. Hij bleef me roepen en zei dat de oefeningen goed waren voor het surfen. Zo begon ik af en toe capoeira lessen te volgen gedurende enkele jaren. Maar surfen bleef wel de sport waarvan ik hield.
Drie jaar later had ik een vriendin die met capoeira begon. Zij startte met de trainingen van mijn vriend Dinho. Op een dag, in april 1989, besloot ik om serieus te gaan trainen en werd ik lid van de groep 'Ginga e Expressão'. Het was een van de beste groepen in de regio, gelinkt aan de familie van Mestre Valdeci (Magrelo) & Mestre Medicina."
Wat betekent capoeira voor jou?
"Capoeira staat voor het leven. We vinden in capoeira een beetje van alles - goede en slechte dingen -, van het dagelijkse leven. Als we bijleren, leren om te verzoenen, om door te zetten, om te vechten, om te geloven, om de moed erin te houden, om onze uitdagingen en conflicten te overwinnen, dan zullen we gelukkig zijn. Dan zijn we de winnaars van onze keuzes op elk moment, of dat nu in het leven of in de roda de capoeira is. Capoeira is a way of life.
Capoeira heeft mijn leven veranderd op alle mogelijke vlakken. Ik heb meer reden om te leven. Dankzij capoeira ben ik in staat om mijn dromen waar te maken. Bijvoorbeeld, toen ik surfte, leerde ik de beste surf spots kennen via capoeira. Maar het belangrijkste van allemaal: capoeira - en God -, gaven mij mijn grootste liefde: mijn zoon Dylan."
Wat is jouw favoriete beweging in de capoeira?
"De Ginga. Zonder de ginga was capoeira gewoon een vechtsport. Je onderscheidt je in het spel door de ginga. Je kan veel techniek hebben, goed zijn in de acrobatie, goed zijn in alle aspecten, maar als je geen cadans, harmonie, plasticiteit, natuurlijkheid en diversiteit hebt in de ginga, dan zal je spel nooit compleet zijn. De ginga bepaalt voor een groot deel de schoonheid en efficiëntie van capoeira als een mix van kunst en vechten!"
Wat is jouw favoriete capoeiraliedje?
"Ik heb er twee, die allebei een speciale betekenis voor mij hebben."
'Eu aprendir capoeira la no cais da Bahia', Mestre Eziquiel
'Sou da Bahia sou la de Itabuna', geschreven door Artur, gezongen door Mestre Suassuna
Wie is jouw rolmodel in de capoeirawereld?
"Tijdens heel mijn capoeira leven heb ik heel veel capoeiristas leren kennen. Er zijn er een aantal die mijn leven hebben beïnvloed zoals deze Mestres: Sam, Dio, Valdeci, Luiz Medicina en Balao.
Twee personen hebben echter het verschil gemaakt en ik beschouw hen als echte mentors: Artur en Mestre Suassuna.
Artur maakt vandaag geen deel meer uit van de capoeirawereld, maar hij is een goede vriend. Hij was de eerste die in mij geloofde als capoeirista en gaf me als eerste de kans om les te geven (toen ik nog maar een geel koord had).
Ik heb het aan Mestre Suassuna te danken dat ik het voor elkaar kreeg om capoeirista te zijn. Hij toonde mij hoe ik professioneel met capoeira kon werken, hij introduceerde me in de capoeirawereld en had een grote invloed op mijn komst naar de USA. Hij staat nog steeds aan mijn zijde als vriend, Mestre, mentor, etc. ook al heb ik nooit deel uitgemaakt van zijn groep. Hij is een mooi voorbeeld in alles!"
Welke boodschap wil je graag doorgeven aan andere capoeiristas?
"Mijn boodschap is: vooraleer je deel van een groep uitmaakt, moet je een capoeirista zijn! Omdat capoeira de beste plaats in de wereld is om goede vrienden te maken. Ze zullen altijd aan je zijde staan, in elke situatie. Wanneer de groep je mist, zullen ze bij je zijn. Capoeira zal altijd bij jou zijn, zolang jij echt bij capoeira bent. Alle goede dingen die capoeira te bieden heeft, kan je gebruiken. Het leven is een kwestie van keuzes maken. Ook de capoeira, alleen jij kan kiezen wat je wil gebruiken."
A entrevista em português
Como voce iniciou a capoeira?
"Desde muito jovem sempre tive contato com a capoeira. Muitos de meus amigos de infância praticavam e eu morava na mesma rua que o Mestre Luiz Medicina em Itabuna. Sempre o via treinando quando ia à escola e com muitos de meus amigos! Mas eu não treinava nesse momento, jogava futebol.
Meu primeiro contato com a capoeira foi em 1985, na época em que eu morava em Salvador. Eu era surfista, e um dia meu primo me pediu para ir vê-lo treinar capoeira na época com Mestre Falcao. Achei legal, mas muito violento não gostei muito e nunca mais voltei, porque não era o que eu queria fazer! Mas pouco tempo depois, no mesmo ano, voltei para itabuna e um dos meus amigos estava dando aulas de capoeira ao lado da minha casa. Dinho o nome dele e continuava me chamando, dizendo que os exercícios para o surf eram muito bons. Entao comecei a fazer algumas aulas de tempos em tempos, mas não era regular. Eu aprendia a gingar e a fazer alguns movimentos e exercícios de alongamento que me ajudavam bastante no surf, que era meu esporte favorito. E por isso fiquei alguns anos treinando, mas não parecia um capoeirista porque meu esporte era o surf que ainda amo hoje!
Três anos depois, eu já estava namorando uma garota que começou a fazer capoeira na escola e, quando estávamos juntos, ela gostava de fazer os movimentos, às vezes na praia ou no parque do seu prédio, até começar a treinar regularmente com esse meu amigo Dinho perto da minha casa. E ela não queria mais ir à praia aos sábados comigo porque ia treinar capoeira. Por um tempo ficamos assim até que um dia decidi começar a treinar de verdade e fazer parte do grupo na época Ginga e Expressão. Era um dos melhores grupo da região na época também ligada à família de mestre Valdeci (Magrelo), e Mestre Medicina. 1989 era o ano e o mês era abril."
O que é capoeira para você?
"Esta é uma excelente pergunta! A capoeira para mim representa a vida, e como na vida na capoeira encontramos um pouco de tudo que existe no cotidiano seja bom ou ruim, e se pudermos conciliar, aprender, persistir, lutar, ter fé e coragem de vencer nossos desafios e conflitos seremos felizes e vitoriosos em nossas escolhas de vida e no jogo que a capoeira nos ofereci em cada momento seja na roda ou no dia a dia! A capoeira é uma forma de viver.
A capoeira transformou minha vida em todos os pontos possiveis! Ela me deu um sentido maior para viver, atraves dela conseguir realizar todos os meus sonhos, por exemplo da epoca de surf que era de conhecer os melhores picos de surf, e atraves dela pude realizar, e o maior de todos ela juntamente com Deus, me deu meu maior amor meu filho Dylan."
Qual é o seu movimento de capoeira preferido?
"A ginga! A ginga ela era apenas outra arte marcial! A ginga pode lhe diferenciar dentro do jogo, voce pode ter muita tecnica, movimentos acrobaticos, ser bom em todos os aspectos, mas se nao tiver uma cadencia na ginga, harmonia, plasticidade, naturalidade e diversidade, seu jogo nunca vai ser completo, a parte da ginga é determinante para a beleza e eficiencia da capoeira como arte misturada com luta."
Qual é a sua música de capoeira preferida?
"Eu tenho 2. Estas tem uma inportancia especial pra mim."
'Eu aprendi capoeira la no cais da Bahia', do mestre Eziquiel
'Eu da Bahia sou la de Itabuna', Autor Artur, cantada por M. Susssuna.
Quem foi o seu modelo no mundo da capoeira?
"Eu tenho muitas referencias no mundo da capoeira, justamente porque eu nunca tive um mestre presente em minha vida capoeiristica, um que realmente estivesse comigo ao meu lado em todos os momentos de minha jornada com a capoeira!
Tive alguns que me influenciaran de alguma forma em meus caminhos e escolhas o foram muitos. Como os mestre, Sam, Dio. Valdeci, Luiz medicina, Balao.
Mas estes 2 aqui fizeram mais a diferenca e tenho eles como meus reais mentores,
Artur que hoje nao mais faz parte da capoeiragem, mas é um grande amigo e ele foi o primeiro a acreditar em mim como capoeirista e me deu a primeira oportunidade de ministrar aulas quando eu ainda era so um cordao amarelo.
Mestre Suassuna a este devo tudo que consegui ser como capoeirista🙏, ele me mostrou e me ensinou como trabalhar profissionalmente com a capoeira, me apresentou pro mundo capoeiristico, teve uma influencia grande em minha vinda para USA e continua do meu lado como amigo, mestre, mentor etc, mesmo sem eu nunca ter sido do grupo dele! Entao este sim é um verdadeiro e exemplo para mim em tudo."
Qual mensagem você gostaria de passar para outros capoeiristas?
"A mensagem é, que antes de serem de grupos sejam capoeiristas! porque a capoeira é o melhor lugar do mundo para se fazer bons amigos e estes sempre estarao do seu lado em qualquer situacao, e quando os grupos lhe faltarem eles os amigos estarao com voce. a capoeira sempre vai esta com voce desde que voce esteja com ela de verdade, sabendo usar e retribuir tudo de bom que ela tem a nos oferecer, assim como na vida tudo é questao de escolhas, e voce pode ter quantas voce quiser ninguem aprendi a viver sozinho na capoeira é a mesma coisa voce pode aprender em todos os lugares e com todos mas so voce pode escolher o que vai querer usar."